MATKAP VE İÇ YAPISI
MATKAP ÖZELLİKLERİ
Delik delme ve havşa açma işlemleri için kullanılan el aletlerine el breyizi denir. Bu aletler halk arasında matkap olarak geçse de matkap el breyzine bağlanan kesici ve delici
uçtur.
Kolla eski tip ve elektrikle çalışanları
vardır. Kolla çalışanları basit yapıdadır. Bir dayanak, mandren ve dairesel
hareketi sağlayan bir koldan ibarettir. Artık bu eski tip olanlarından piyasada
kalmamıştır.
Elektrikle çalışanları ise, kumanda tertibatı, elektrik motoru ve
doğrudan doğruya motor miline takılı bir mandrenden ibarettir. Darbeli ve
darbesiz kullanımı mevcuttur. Darbeli çalışma ayarında duvar ve beton tarzı
blokların delinmesi için beton matkabıyla yapılan delme işleminde kullanılır. Darbesiz
ayar ise metal ahşap gibi malzemelerin delinmesi için kullanılır. Delinecek
malzemeye göre kullanılacak matkap ucu değişir.
Metal malzemeleri delme esnasında eğer matkap
çapı küçükse yüksek hızlı devirde delmek gerekir. Matkap çapı büyüdükçe devirde
düşürülür. İnce matkap ucuyla delik delmede eğer düşük hız kullanırsak ucu
kırma olasılığımız yüksektir. Ayrıca çok büyük çaplardaki matkap uçları ile
yüksek devirde kullanım neticesinde matkabı sabit tutamaz ve bir yerimize zarar
verebiliriz. Delik delme esnasında eğer ısınma fazla ise
soğutma sıvısı kullanabiliriz. Bu da matkabı yakmamıza engel olur.
Kullanımı;
Kullanılacak malzemeye göre matkap ucu seçilir. Mandren(matkap
ucunu tutan kısım) matkap ucunun gireceği kadar el veya var ise anahtar ile
açılır. Seçilen matkap ucu mandreni merkezleyecek şekilde yerleştirilir ve
mandren sıkılır. Eğer matkap ucu beton ve benzeri bir alanda delme amaçlı
kullanılacak ise darbeli konum seçilmeli diğerleri için darbesiz ayar
seçilmelidir. Eğer ince bir matkap ucu kullanıyorsak yüksek bir devir
seçmeliyiz. Tüm ayarlamalar yapıldıktan sonra el breyiz kolundan ve tetik
tutamağından sıkıca tutulur. Delinecek alana matkap ucu getirilerek matkap
çalıştırılır ve delme işlemi yapılır. Eğer büyük bir delik açılacaksa önden
küçük çapta bir matkap ucuyla kılavuz delik açılabilir. Eğer deliğin
yeri önemli ve kaymasını istemiyorsanız delinecek yeri nokta ile işaretleyip
matkap ucunun kaymamasını sağlayabilirsiniz.
Eğer matkap
ucu kırılıyor ise;
·
İlerleme ve
talaş alma büyüktür.
·
Kesme hızı
yüksektir.
·
Matkap
körlenmiştir.
·
Matkap zırhı
aşınmıştır.
·
Talaş dışarıya
atılamazsa, kırılır.
·
Soğutma sıvısı
yetersiz ise, kırılır.
·
Matkap doğru
bilenmemiştir.
·
İş parçası
sağlam bağlanmamıştır, hareket ediyordur.
·
İş ekseni ile
matkap ekseni aynı doğrultuda olmazsa, kırılır.(parçayı çapraz delmek gibi..)
Matkap kullanımı esnasında
koruyucu giysilerimizi ve gözlüklerimizi mutlaka takmalıyız. Uygun devirde
uygun matkap ucuyla delme işlemini yapmalıyız. İş parçasını düzgünce
sabitlemeli ve el breyzini uygun şekilde sıkıca tutmalıyız. Gereksiz malzemeleri
ve kişileri ortamdan uzaklaştırmalıyız
Mandren : Kimi taşınabilir takımların (örneğin matkap, perdahlama
makinesi) burnuna takılan ve dönen öğeyi (parça ya da takım) hem sıkıştırmaya
hem de tahrik etmeye yarayan aygıttır. Mandren özellikle bir matkap ucunu
tahrik etmede kullanılır. Vidalama ya da sıkı geçirmeyle tespit edilen
mandrende, içinde çenelerin kaydığı radyal kızak yolları bulunur; sarmal rampalı
bir düzenek yardımıyla yer değiştiren ve arasına iş parçası ya da takım
yerleştirilen bu çeneler genellikle üç tanedir.
Dişli kutuları (redüktör): mekanik sistemlerde hızı ve torku
değiştirmek için kullanılır. Kullanılan dişlilerin sayısı, büyüklükleri ve diş
sayıları dişli kutularının teorik mekanik avantajını ya da torkun veya hızın
kaç kat arttığını belirler. Dişli kutularında hızın ve torkun kaç kat değiştiği
redüksiyon oranı ile belirtilir. Örneğin: 100:1 redüksiyon oranına sahip bir
motorda, motor şaftının 100 dönüşünde dişli kutusu çıkışındaki son dişlinin
şaftı bir dönüş yapıyor anlamına gelir. Yani hız 100 kat azalmış, tork ise buna
bağlı olarak 100 kat artmış olur.
Redüktörlü motorlarda kullanılan dişlilerin kalitesi
motorun ömrü için önemlidir. Dişli kutularındaki dişler zamanla aşınabilir. Bu
aşınmaları en aza indirmek için dişli kutuları ince gres yağı ya da makine yağı
ile yağlanmalıdırMatkap motoru
Alternatif akım elektrik enerjisini, mekanik enerjiye çeviren matkap motoru,bu enerjiyi dişli kutusu ve dişli çarklar yardımıyla mandrene iletir .motor miline bağlı önde ve arkada olmak üzere iki adet rulman bulunur rulman :mekanik ve elektrikli düzeneklerde kayma sürtünmesi yerine bir yuvarlanma sürtünmesi sağlayarak enerji yitirilmesini azaltmak için yataklarla muylular arasına yerleştirilen parçadır.Matkap motru asenkron bir motordur ve AA (Alternatif akım) ile çalışır.
Asenkron motor: rotorun sargısı çok fazladır ve rotora yalnız statordan kaynaklanan tek alan akım indükler. Rotor başka hiçbir enerji kaynağına bağlı değildir. Dönme hızı ne olursa olsun (ilk çalışmada bile), mekanik bir kuvvet çifti sağlar; düzenli çalışma sırasında bu hız senkron hızından (yani döner alan hızından) farklıdır; bu hız farkı motorun üzerindeki yüke bağımlıdır.
Şalter:Elektrik devrelerinin aşırı akım ,kısa devre yüksek voltaj nedeniyle zarar görmemesi ve elektrik devresinin normal açılıp kapatılması için kullanılan elektrik devre kırıcı elemandır.Matkapta kullanılan şalter ise; Elektrik kablosundan gelen elektrik akımını keser üzerinde bulunan buton ve dışarıdan bağlanmış bir kondansatör bulundurur, butona basıldığı taktirde akımın motora iletimini sağlar.
Ulaş İNCE
Kaynak: http://www.robotiksistem.com/disliler_disli_kutulari_kremayer_planet.html
http://www.teknikyaz.com/2016/01/el-breyizi.html
