MATKAP VE İÇ YAPISI

MATKAP ÖZELLİKLERİ

Delik delme ve havşa açma işlemleri için kullanılan el aletlerine el breyizi denir. Bu aletler halk arasında matkap olarak geçse de matkap el breyzine bağlanan kesici ve delici uçtur.

     Kolla eski tip ve elektrikle çalışanları vardır. Kolla çalışanları basit yapıdadır. Bir dayanak, mandren ve dairesel hareketi sağlayan bir koldan ibarettir. Artık bu eski tip olanlarından piyasada kalmamıştır. 

Elektrikle çalışanları ise, kumanda tertibatı, elektrik motoru ve doğrudan doğruya motor miline takılı bir mandrenden ibarettir. Darbeli ve darbesiz kullanımı mevcuttur. Darbeli çalışma ayarında duvar ve beton tarzı blokların delinmesi için beton matkabıyla yapılan delme işleminde kullanılır. Darbesiz ayar ise metal ahşap gibi malzemelerin delinmesi için kullanılır. Delinecek malzemeye göre kullanılacak matkap ucu değişir.

     Metal malzemeleri delme esnasında eğer matkap çapı küçükse yüksek hızlı devirde delmek gerekir. Matkap çapı büyüdükçe devirde düşürülür. İnce matkap ucuyla delik delmede eğer düşük hız kullanırsak ucu kırma olasılığımız yüksektir. Ayrıca çok büyük çaplardaki matkap uçları ile yüksek devirde kullanım neticesinde matkabı sabit tutamaz ve bir yerimize zarar verebiliriz. Delik delme esnasında eğer ısınma fazla ise soğutma sıvısı kullanabiliriz. Bu da matkabı yakmamıza engel olur.

Kullanımı;

Kullanılacak malzemeye göre matkap ucu seçilir. Mandren(matkap ucunu tutan kısım) matkap ucunun gireceği kadar el veya var ise anahtar ile açılır. Seçilen matkap ucu mandreni merkezleyecek şekilde yerleştirilir ve mandren sıkılır. Eğer matkap ucu beton ve benzeri bir alanda delme amaçlı kullanılacak ise darbeli konum seçilmeli diğerleri için darbesiz ayar seçilmelidir. Eğer ince bir matkap ucu kullanıyorsak yüksek bir devir seçmeliyiz. Tüm ayarlamalar yapıldıktan sonra el breyiz kolundan ve tetik tutamağından sıkıca tutulur. Delinecek alana matkap ucu getirilerek matkap çalıştırılır ve delme işlemi yapılır. Eğer büyük bir delik açılacaksa önden küçük çapta bir matkap ucuyla kılavuz delik açılabilir. Eğer deliğin yeri önemli ve kaymasını istemiyorsanız delinecek yeri nokta ile işaretleyip matkap ucunun kaymamasını sağlayabilirsiniz.

Eğer matkap ucu kırılıyor ise;

·                     İlerleme ve talaş alma büyüktür.

·                     Kesme hızı yüksektir.

·                     Matkap körlenmiştir.

·                     Matkap zırhı aşınmıştır.

·                     Talaş dışarıya atılamazsa, kırılır.

·                     Soğutma sıvısı yetersiz ise, kırılır.

·                     Matkap doğru bilenmemiştir.

·                     İş parçası sağlam bağlanmamıştır, hareket ediyordur.

·                     İş ekseni ile matkap ekseni aynı doğrultuda olmazsa, kırılır.(parçayı çapraz delmek gibi..)

     Matkap kullanımı esnasında koruyucu giysilerimizi ve gözlüklerimizi mutlaka takmalıyız. Uygun devirde uygun matkap ucuyla delme işlemini yapmalıyız. İş parçasını düzgünce sabitlemeli ve el breyzini uygun şekilde sıkıca tutmalıyız. Gereksiz malzemeleri ve kişileri ortamdan uzaklaştırmalıyız

Mandren : Kimi taşınabilir takımların (örneğin matkap, perdahlama makinesi) burnuna takılan ve dönen öğeyi (parça ya da ta­kım) hem sıkıştırmaya hem de tahrik et­meye yarayan aygıttır. Mandren özellikle bir matkap ucunu tahrik etmede kullanılır. Vi­dalama ya da sıkı geçirmeyle tespit edi­len mandrende, içinde çenelerin kaydığı radyal kızak yolları bulunur; sarmal ram­palı bir düzenek yardımıyla yer değiştiren ve arasına iş parçası ya da takım yerleşti­rilen bu çeneler genellikle üç tanedir.

Dişli kutuları (redüktör): mekanik sistemlerde hızı ve torku değiştirmek için kullanılır. Kullanılan dişlilerin sayısı, büyüklükleri ve diş sayıları dişli kutularının teorik mekanik avantajını ya da torkun veya hızın kaç kat arttığını belirler. Dişli kutularında hızın ve torkun kaç kat değiştiği redüksiyon oranı ile belirtilir. Örneğin: 100:1 redüksiyon oranına sahip bir motorda, motor şaftının 100 dönüşünde dişli kutusu çıkışındaki son dişlinin şaftı bir dönüş yapıyor anlamına gelir. Yani hız 100 kat azalmış, tork ise buna bağlı olarak 100 kat artmış olur.

Redüktörlü motorlarda kullanılan dişlilerin kalitesi motorun ömrü için önemlidir. Dişli kutularındaki dişler zamanla aşınabilir. Bu aşınmaları en aza indirmek için dişli kutuları ince gres yağı ya da makine yağı ile yağlanmalıdır

                                                                                   Matkap motoru

Alternatif akım elektrik enerjisini, mekanik enerjiye çeviren matkap motoru,bu enerjiyi dişli kutusu ve dişli çarklar yardımıyla mandrene iletir .motor miline bağlı önde ve arkada olmak üzere iki adet rulman bulunur rulman :mekanik ve elektrikli düzeneklerde kayma sürtünmesi yerine bir yuvarlanma sürtünmesi sağlayarak enerji yitirilmesini azaltmak için yataklarla muylular arasına yerleştirilen parçadır.

Matkap motru asenkron bir motordur ve AA (Alternatif akım) ile çalışır.
 Asenkron motor: rotorun sargısı çok fazladır ve rotora yalnız statordan kaynaklanan tek alan akım indükler. Rotor başka hiçbir enerji kaynağına bağlı değildir. Dönme hızı ne olursa olsun (ilk çalışmada bile), mekanik bir kuvvet çifti sağlar; düzenli çalışma sırasında bu hız senkron hızından (yani döner alan hızından) farklıdır; bu hız farkı motorun üzerindeki yüke bağımlıdır.

Şalter:Elektrik devrelerinin  aşırı akım ,kısa devre yüksek voltaj nedeniyle  zarar görmemesi ve elektrik devresinin normal açılıp kapatılması için kullanılan elektrik devre kırıcı elemandır.Matkapta kullanılan şalter ise; Elektrik kablosundan gelen elektrik akımını keser  üzerinde bulunan buton ve dışarıdan bağlanmış bir kondansatör bulundurur, butona basıldığı taktirde  akımın motora iletimini sağlar.

                                                                 Ulaş İNCE





Kaynak: http://www.robotiksistem.com/disliler_disli_kutulari_kremayer_planet.html

                  http://www.teknikyaz.com/2016/01/el-breyizi.html